Priča o ‘Sarajevskom safariju’ i ‘ratnim turistima’ ovih dana puni naslovnice domaćih medija u Bosni i Hercegovini, ali privlači veliku pažnju i stranih medija. Navodi da su stranci dolazili u Sarajevo pod opsadom ranih devedestih prošlog stoljeća kako bi iz zabave ubijali građane glavnog grada BiH, nerijetko i djecu, izazvala je šok i zgražanje. Nakon što je tužilaštvo u Milanu pokrenulo istragu u ovom predmetu, po prijavi talijanskog novinara Eiza Gavazzenija, u medijima se pojavljuju novi detalji.
Dnevnik Corriere de la Serra još 1995. je pisao o ponudi “izopačenog turizma” u bivšoj Jugoslaviji, tačnije BiH, i brojnim ratnim linijama.
“Polazak je petkom, privatnim avionom s obližnjeg malog aerodroma, potom se putuje oklopnim vozilima, spremnim za takmičenja s poluautomatskim i drugim vrstama oružja”, navodi se u opisu oglasa, koji zvuči kao tipična turistička ponuda za egzotične destinacije, ali umjesto odmora cilj je potpuno drugi.
Ono što je ova ponuda uključivala, kako piše talijanski dnevnik, je niz lokacija na kojima se prate borbe poharane ratom, a “turisti” mogu birati da samo promatraju ili da učestvuju u borbi.
Corierre de la Serra u svom izdanju od 30. marta 1995. spominje ime Frana Brunija, generalnog sekretara Građanskog i krivičnog suda u Milanu, koji je predstavio rezultate niza istraga o novim stravičnim pojavama na području bivše Jugoslavije.
Prema Bruniju, navodi se, “ovi turisti, koji sada odlaze u bivšu Jugoslaviju, uglavnom su Amerikanci. I često dolaze naoružani. To je jedan od najočiglednijih primjera dehumanizacije i jedna od najodvratnijih pojava rata”.
Putovanje preko Mostara: Večera uz ostrige i šampanjac
Tekst navodi do sada manje poznate detalje – o luksuznim večerama koje se služe za takozvane ratne turiste, ali i saradnji sa hrvatskim vojnicima i, kako se navodi, “ustašama”.
“Turisti” su u ovom slučaju bili tzv. Leghisti, članovi talijanske desničarske stranke Lega Nord (Lega), poznate po izrazito antiimigrantskim i neprijateljskim stavovima prema muslimanima tokom 1990-ih. Također, slove za pristaše ekstremnih desničarskih grupa, a poznate su i njihove ideje o odvajanju sjevera Italije.
“Nekoliko kilometara od bombardovanog, razorenog i uništenog Mostara, toče se šampanjac i služe ostrige. Na stolu, na srebrnom pladnju, ostaci su jela posluženih u restoranu kojim upravljaju Hrvati i ustaše. Jednom rukom jedu, drugom nazdravljaju: pet ‘gostiju’ čini zdravicu zajedno s predstavnicima ustaških snaga, onih koji i dalje drže pod opsadom istočni Mostar. Zašto odlaze tamo? Zato što ne podnose ideju da muslimani imaju svoju državu. Među petoricom je i jedan član Lige sjevera, zajedno s bivšim općinskim sekretarom kulture te stranke”, piše talijanski list u izdanju iz 1995. godine.
Kako se ističe u tekstu, učesnici ove “avanture” kreću iz Milana preko Hrvatske, noseći “pomoć Hrvatima i ustašama” – novac čije porijeklo ostaje nepoznato.
“Skoro dvjesto miliona lira raspoređuje se ovako: trećina za zapadni Mostar, Hrvatima; trećina za Vitez, uporište najtvrđih ustaša; trećina za Zelenu Dolinu, fudbalski teren pretvoren u šatorski kamp pun muslimanskih izbjeglica potpuno zavisnih od italijanske pomoći. Vraćaju se kući i zadovoljno prepričavaju svoj ‘pothvat’. Zašto to rade? Jer, kako kažu, to je ‘pravedna legitimna odbrana’. Leghistički gradonačelnik dodaje: ‘Radimo to zato što ne podnosimo da muslimani imaju državu’,” navodi tekst.
Corierre de la Serra uz tekst objavljuje i fotografiju navodno snimljenu u januaru 1995. godine, koja prikazuje izvjesnog Stefana Sterpaglia u jednom lokalu u Mostaru. U pozadini, dok se nazdravlja čašama punim šampanjca, pojavljuje se i fašistički pozdrav, ruka ispružena u zrak.
Tekst koji potpisuje nekadašnji novinar, danas urednik u Corriere de la Serra, Venanzio Postiglione, donosi i kratku konverzaciju sa iznad pomenutom osobom:
“Zašto idem tamo? Čini mi se da se najviše nauči kada si među njima”.
A supervečera? Zašto to?
“Kakvo je zlo učiniti dobro restoranima?”
Pola miliona lira. Toliki iznos ostavljen u Mostaru za večeru od ostriga i šampanjca.
A kome se daje pomoć?
“Onima kojima je potrebna“.
Zašto onda dio novca završava u restoranima s luksuznim menijima?
“Zato što i oni moraju živjeti“.
Ko su “oni”? “Hrvati”, odgovara.
(N1)
