Velika retrospektivna izložba „VEČITO“, posvećena stogodišnjici rođenja velikana jugoslovenske arhitekture, Bogdanu Bogdanoviću (1922, Beograd – 2010, Beč), nakon niza gostovanja u regionu nastavlja svoj život u Centru za kulturu Mostar, u periodu od 9. maja do 3. juna ove godine. Budući da Mostar kao grad poseduje jedno od najznačajnih dela ovog graditelja – Partizansko groblje, ovom memorijalu posvećena je posebna monografska postavka u okviru izložbe.
Tokom trajanja izložbe biće organizovana stručna vođenja, susreti na temu kulture sećanja, kreativne I edukativne radionice za decu i mlade. Posetioci će na izložbi moći da upoznaju celokupno stvaralaštvo Bogdanovića, a posebnom virtuelnom projekcijom biće provedeni kroz Partizansko groblje – viđeno sa zemlje i sa neba. U okviru monografskog izložbenog korpusa o Partizanskom groblju prvi put će imati prilike da vide autentične crteže koji se čuvaju u Beogradu i Beču, a kojima se rasvetljava proces nastanka ideje projekta, kao i fotografije toka gradilišta. Izložba će svečano biti zatvorena velikim okruglim stolom na temu revalorizacije Bogdanovićevog opusa u BiH i posebno u Mostaru, kao i aktuelizacije značaja Partizanskog groblja u nacionalnim, regionalnim i svetskim okvirima kulturne baštine.
Pokrovitelj celokupnog programa manifestacije je Fond za Zapadni Balkan – Western Balkans Fund.
Autor, kustos i likovni identitet izložbe: Mare Janakova Grujić
Voditeljica radionica: Aida Šarac Berbić, muzejski pedagog
Organizatori: Centar za kulturu Mostar i Centar za graditeljsko nasleđe “VAM” Beograd
Pokrovitelji: Fond za Zapadni Balkan (Western Balkans Fund) i Ministarstvo kulture Republike Srbije
Trajanje: 9. maj – 3. jun 2024.
Svečano otvaranje: četvrtak, 9. maj u 19 sati, Centar za kulturu Mostar, Rade Bitange bb.
Za radionice za decu osnovnih škola, koje ce trajati od 13-17. maja, učitelji mogu prijaviti razrede na E-mail: [email protected]
Naziv izložbe posvećene jubileju stogodišnjice rođenja velikana srpske i jugoslovenske arhitekture, Bogdanu Bogdanoviću (1922, Beograd – 2010, Beč), upućuje na „večito“ kao stvaralačko-tragalački motiv, podstrek i cilj. Izložba tretira celokupno stvaralaštvo ovog graditelja. Dvadeset memorijalnih spomenika rasutih po teritoriji gotovo celokupne Jugoslavije, dvadeset i pet napisanih knjiga, urbanistički i arhitektonski projekti, nebrojeni crteži, skice, studije…svedoče o više nego plodnom neimaru renesansnog ustrojstva ličnosti.
Poseban deo izložbe predstavlja postavka monografski posvećena Partizanskom groblju, koja celovito i na osnovu do sada malo poznatih istoriografskih činjenica i istorijskih izvora obrađuje hronologiju, istorijat projektovanja i izgradnje, kao i genezu idejno-simboličke matrice. Mostarski memorijal predstavlja jedno od Bogdanovićevih kapitalnih dela i ujedno je jedno od remek-dela evropske memorijalne arhitekture 20. veka.
Izložba je bazirana na dvojnom čitanju Bogdanovićevih memorijala. Koncept se zasniva u premisi da na zemlji egzistiraju ornamentni zapisi, a sa neba se vide simboličko-mitski znakovi. Ono što se vidi sa zemlje pripada „istini o životu“, a ono što se vidi sa neba je „istina o smrti“. Obe istine su apsolutno optimistične, raskošne i jedinstvene. Dok se čitanje sa zemlje odvija u složenoj interakciji spomenik-posetilac-ambijent, na isključivo trodimenzionalan način, čitanje sa neba je stilizovano i apstrahovano, i pripada mitskom, dvodimenzionalnom crtežu izuzetno duboke simbolike. Stvaranje veze između ovdašnjeg, zemaljskog sveta i onog nebeskog, bila je preokupacija autora na beranskom memorijalu, i ona je data kroz ornamentalni jezik etnologije i etnografije polimskog kraja.
U godini u kojoj je navršen jedan vek od Bogdanovog rođenja, i tačno 65 godina od početka projekta Partizanskog groblja u Mostaru, ova izložba nema za cilj da dešifruje umetnički svet kreatora i dela. Naprotiv, ona je pred nama kao dokaz da je to nemoguće, jer umesto da u svoja dela ugrađuje ideje, njihov tvorac je nastojao da im podari što više lica, značenja i tumačenja.
Izložbu u Centru za kulturu Mostar čini klasična i multimedijalna postavka. Veliki zidni eksponati u neuobičajenoj formi krugova monografski su posvećeni svakom Bogdanovićevom memorijalu, dok je poseban prostor dodeljen postavci posvećenoj Partizanskom groblju. Izložbene vitrine sadrže Bogdanovićevo književno stvaralaštvo. Tu su i panoi sa Bogdanovim životopisom, topografijom radova na prostoru SFRJ, bibliografijama.
