Među starim srpsko – pravoslavnim mostarskim porodicama poput Novalića, Mostarlija, Opuhića, Ćupina, Škuljevića, Zeca, Putica,Tuta, Šantića, Mrava,Dokića, Jelačića, Šaina i brojnih drugih, značajno mjesto pripada i Peškama.
Preci mostarskih Peška doselili su u Mostar iz Popova polja u početku druge polovine XIX vijeka. Bilo ih je i u Ljubinju ali to je druga grana ove brojne porodice. Priča o uspjehu Peška počinje dolaskom Lazara Peške (1823-1876) u Mostar da bi njegov potomak Miho Peško ovu porodicu uzdigao na nivo najbogatijih u Mostaru. Ogromno zemljište Peške su imali naspram Manastira Žitomislić. Poznat je toponim Peškino kolo. U Konjusima u Bišću nalazilo se veliko imanje Đorđa i Laze Peške a na Buni imanje Branka Peške.
Miho je kao dječak došao u Mostar sa svojim roditeljima i sa šest sestara gdje se školovao i učio trgovinu kod jednog trgovca pokazujuči nadarenost. Vrlo brzo se osamostaljuje i postaje jedan od vodećih veletrgovaca u Hercegovini pa i šire. Trgovačku firmu osnovao je 1882. godine pod nazivom „Trgovina Miho Peško“. Posao je toliko razgranao da je trgovao sa velikim brojem poznatih evropskih firmi. U cilju širenja poslovanja 1896. godine sklopio je ugovor sa Ilijom Dokićem i Komadom iz Gacka o zajedničkoj firmi.
Poslije Prvog svjetskog rata ova firma ulazi u ortakluk sa trgovinom Mihe Peške i naziva se „Prva udružena gvožđarska radnja na malo i veliko Dokić -Bilić -Peško. Kad je Ribica, koji se takođe bavio istom djelatnošću, osjetio veliku konkurenciju narod je reagovao i često ponavljao:
– Dokić- Bilić- Peško, Ribici je teško.
Peško je bio jedan od utemeljivača odnosno dioničara tvornice „Zora“ iz Vinkovaca. Kako je imao velike vinograde bavio se proizvodnjom vina. To je bio razlog da s Kovačinom osnuje firmu „Peško i Kovačina- trgovina vina Mostar“).
Krajem XIX vijeka napravili su trospratnicu sa prostranom terasom na glavnoj ulici prekoputa parka Alekse Šantića. I danas se u prizemlju vidi natpis firme Miho Peško a na kamenom zabatu luka kapije su ukleani incijali MP (Miho Peško). Na vrhuncu ekonomske moći u jednom danu kupio je tri impozantne zgrade na Rondou. U centralnoj zgradi danas se nalazi banka a druge dvije su sa njenih bočnih strana. Bio je član direkcije Prve srpske banke d.d.Mostar. Poslije njegove smrti firmu su vodili sinovi Đorđe i Lazar.
Prestala je sa radom tokom rata 1943. pod pritiskom ustaških vlasti kada je i potpuno opljačkana. Sinovi su mu tridesetih godina od Mujage Komadine kupili veliku zgradu u kojoj se iza drugog svjetskog rata nalazila administracija Skupštine opštine a u prizemlju prva robna kuća u Mostaru -Narodni magazin ili popularno nazvana NAMA.
Š.Z.S.
