Posljednjih godina, svakog juna iliti lipnja, otvara se vječna polemika u Mostaru: Ko je oslobodio Mostar? Trebamo li biti zahvalni “Lipanjskim zorama” ili “Putevima pobjede”.
Odgovor na ovo pitanje, naravno, onaj pravi, ne sviđa se ni jednima, ni drugima.
Oslobađanje lijeve obale Mostara, bilo je, dio široke vojne operacije koja je vođena pod komandom HVO-a a u kojoj su učestvovale snage HVO-a, HOS-a MUP-a (oba i onog Herceg Bosne i onog Bosne i Hercegovine) i Armije BiH.
Kada je u pitanju oslobađanje Grada Mostara, tačnije njegove lijeve obale, sve napadne operacije u tom dijelu izvodio je Mostarski baTaljon, odnosno Samostalni bataljon odbrane Mostara.
Borci SBO Mostar, njih 400 forsirali su Neretvu u noći 13. na 14. juni 1992 godine a nakon njih na lijevu obalu je prešlo 120 pripadnika Vojne policije HVO-a sa zadatkom da čuvaju zauzeti dio uz Neretvu dok borci Mostarskog bataljona dalje napreduju.
Detaljan iskaz o ovome dao je tadašnji zapovjednik čete “Cernica” Samostalnog bataljona Mostar, Karlo Džeba.
Prema Džebinim riječima, bio je pozvan na sastanak kod komandanta Mostarskog bataljona, Arifa Pašalića, na kojem je dobio zadatak za forsiranje Neretve i oslobađanje lijeve obale Mostara.
Komandant Pašalić ih je tada upoznao da je Mostarski bataljon dobio zadatak forsiranja Neretve na području Grada Mostara dok je HVO krenuo u napadna dejstva u rejonu Bune i sjeverno od Mostara.
Bila su predviđena četiri mjesta za prelaz i to:
– Šantićeva ulica kod Bazena – Neretvu je trebalo forsirati 100 boraca Mostarskog bataljona a nakon toga i 30 pripadnika VP HVO. Komandant je bio Semir Temim.
– Cernica – Neretvu forsira 100 boraca Mostarskog bataljona i 30 pripadnika VP HVO-a Komandant: Karlo Džeba
– Stari most: Preko mosta prelazi 100 pripadnika Mostarskog bataljona i 30 vojnih policajaca HVO-a. Komandant: Mustafa Isović
– Donja Mahala: Neretvu forsira 100 pripadnika Mostarskog bataljona i 30 pripadnika VP HVO-a. Komandant: Enver Enko Salčin
Tokom realizacije akcije, prema Džebinim riječima, sjeverni prelaz u Šantićevoj ulici, nije uspio, kao ni onaj preko Starog mosta. Na Starom kostu gine borac SBO Mostar Zoran Galuza, a u Donjoj Mahali, nakon uspješnog prelaza i dolaska na Tekiju gine komandant Enver Enko Salčin i borci se vraćaju nazad na desnu obalu Neretve.
U tim trenucima, jedini uspješan prelaz je onaj koji je organizirala četa “Cernica”, odnosno Karlo Džeba. Tokom noći, preko ovog prelaza, prelaze svi borci Mostarskog bataljona predviđeni za učešće u ovoj akciji, njih 400.
Karlo Džeba je detaljan iskaz dao u svrhu odbrane Slobodana Praljka pred haškim tribunalom. Cijeli iskaz možete pročitati OVDJE: iskaz karlo dzeba
